Misschien heb je er weleens van gehoord: Ayurveda. Deze Oosterse leer biedt handvatten om je gezondheid (geestelijk, lichamelijk en ziel) in balans te houden door middel van passende voedingsstoffen bij jouw lichaamstype. Zo kun je met een Ayurvedische leefwijze, jouw welzijn door middel van een gezonde levensstijl en voeding in balans houden. Mentale en fysieke ziekten worden hierdoor preventief tegengegaan.
Wetenschap van het leven
Ayurveda is een Oosterse leer die wordt gezien als één van de oudste gezondheidswetenschappen. Letterlijk vertaald betekent het ook wel ‘Wetenschap van het leven’. Niet alleen gaat het over recepten met ‘helende’ werking, maar ook over bepaalde zienswijzen. Hierdoor komt de voedingsleer niet slechts tot uiting in je voeding, maar net zo goed in je levensstijl. Volgens de Ayurvedische leer gaat de ideale levensstijl gelijk op met het ritme van de natuur. Het is bijvoorbeeld belangrijk gezond te eten en regelmatig te sporten, maar ontspanning en stress vermijden is net zo belangrijk. Ayurveda beperkt zich dus niet slechts tot een voedingspatroon. Er zijn namelijk meerdere factoren die een rol spelen wanneer je in balans wilt komen én blijven.
Voeding en leefwijze
De Ayurvedische leer gaat uit van een preventieve benadering, en dus het behandelen van symptomen van binnenuit. Hierin verschillen de Westerse en Oosterse geneeskunde flink van elkaar in aanpak. Bij de Westerse geneeskunde ligt de focus vaak op genezing na ziek worden en symptomen bestrijding. Bij de Oosterse geneeskunde is dit juist andersom.
Een Ayurvedisch voedingspatroon bestaat uit voedingsmiddelen en specerijen die zowel lichaam als geest voeden, ondersteunen en in balans houden. Zo zijn er veel ingrediënten en specerijen met grote gezondheidsvoordelen, waaronder kurkuma. Vaak komen deze dan ook terug in Ayurvedische recepten. Bij Ayurveda wordt gelet op hoe smaken (rasas) een lichaamstype beïnvloeden, of recepten een verwarmend of verkoelend effect (virya) hebben en of voedingsstoffen harmonie (sattvische) in het lichaam brengen.
3 typen dosha’s
Hoe kun je dan weten welke voedingsmiddelen geschikt zijn voor jouw lichaamstype (dosha)? Bij Ayurveda wordt uitgegaan van drie typen dosha’s: Kapha, Pitta en Vata. In de Ayurvedische leer betekent dosha energie. Vanaf je geboorte beschikt je lichaam over een blauwdruk waarin één van de drie dosha’s dominant aanwezig is. Hoewel iedereen alle drie de dosha’s in zich heeft, is er dus altijd één dominant. Wat wél bij veel mensen voorkomt, is dat zij een combinatie hebben van twee typen dosha’s.
Om je dosha te bepalen, wordt gekeken naar eigenschappen en elementen die overheersen in jouw lichaam. Jouw type dosha kenmerkt je uiterlijke en innerlijke eigenschappen. Je dominante dosha geeft aan welk element het meest aanwezig is in jouw lichaam. Uitgaande van je dosha is het belangrijk een levensstijl te kiezen die jou ondersteunt en in balans houdt. Noodzakelijk is om hierbij te letten op het seizoen waarin jouw dosha centraal staat. Zo weet je precies welke voedingsmiddelen passen bij jouw type dosha.
Benieuwd welk type dosha jij bent? Door middel van het invullen van een online test kom je hier snel achter. Ook kun je een Ayurvedische arts raadplegen om erachter te komen welk type dosha bij jou overheerst. Welke type ben jij en waar moet je hierbij op letten volgens de Ayurvedische leefwijze? De volgende omschrijvingen helpen je een klein beetje op weg.
Kapha (aarde en water)
Het Kapha type heeft vaak een ronde, zachte lichaamsbouw met vol en gezond glanzend haar. Ook hebben ze een gebit dat zich kenmerkt door sterke, witte tanden. Kapha types hechten waarde aan tradities en zijn zelf van nature ook erg trouw en loyaal. Het zijn stabiele personen, die niet blij worden van grote veranderingen of verrassingen. Doordat het Kapha type vaak voor anderen klaarstaat, is een valkuil dat ze zichzelf kunnen vergeten. Andere valkuilen zijn vermoeidheid, zwaarmoedigheid en bezitterigheid. Lichamelijke gevolgen van een disbalans zijn uitputting, een trage spijsvertering en overgewicht. Voor het Kapha type is het dan ook belangrijk om in beweging te blijven, om een disbalans te voorkomen.
Pitta (vuur en water)
Pitta types zijn meestal te herkennen aan een atletisch lichaamstype. Ze hebben een sterke eetlust, gaan efficiënt te werk, zijn goed in organiseren én zichzelf presenteren. Het zijn dan ook vaak leidinggevende personen. Valkuilen voor het Pitta type zijn jaloezie, eigenwijsheid en perfectionisme. Ook kunnen ze kampen met opgekropte woede, wat tot uitbarstingen kan leiden. Lichamelijke gevolgen van een disbalans kunnen zijn: diarree en problemen met de spijsvertering. Voor het Pitta type is het belangrijk op tijd aan te geven waar hij op vastloopt.
Vata (lucht en ether)
Het Vata type is te herkennen aan een tengere lichaamsbouw, met een botstructuur die goed zichtbaar is. Doorgaans zijn dit beweeglijke types die gauw koud worden. Hun energieniveau kan sterk stijgen én delen, en hun eetlust is onregelmatig. Energie komt bij het type Vata in vlagen. Vaak zijn Vata types creatieve types die zich vol enthousiasme ergens instorten, maar hun interesse ook snel kunnen verliezen. De grootste valkuilen voor Vata types zijn: twijfel, angst, onzekerheid, chaos in planning en gedachten. Een disbalans leidt tot vervelende lichamelijke gevolgen als winderigheid, constipatie en krakende gewrichten. Rust, reinheid en regelmaat is voor het Vata type dan ook noodzakelijk.