Dit komt je misschien wel bekend voor, vanwege drukte op het werk of je studie heb je nachten te weinig geslapen. Om je weer helemaal fit te voelen heb je in het weekend lekker uitgeslapen en zo een aantal uren ingehaald. Maandagochtend voel je je alsnog niet helemaal fit. Ondanks de extra uurtjes in bed, draag je nog steeds slaaptekort bij je. Is het überhaupt wel mogelijk om dit in te halen?
Is het mogelijk om slaaptekort in te halen?
Slaapschuld
Slaapschuld is een term die wordt gebruikt van het aantal uren slaap dat je tekort komt over een langere tijd. Je kunt dit bijvoorbeeld in het weekend proberen in te halen door bijvoorbeeld langer uit te slapen of ‘s middags een dutje te doen.
Goed slapen is belangrijk
Slechte slapers hebben twee keer zo veel kans op een depressie. Mogelijke kortetermijneffecten zijn onder andere een wazig gevoel en een verslechterd geheugen en gezichtsfunctie. Enkele mogelijk langetermijneffecten zijn een verhoogd risico op hart- en vaatziektes, obesitas en diabetes (1, 3, 4, 5). Genoeg redenen dus om je slaap serieus te nemen!
Slaap inhalen, is dat mogelijk?
Natuurlijk kun je een slaaptekort inhalen. Helaas lukt dit de meeste mensen alleen doordeweeks niet. Tussendoor slapen of powernaps doen is een mogelijkheid, maar let er dan wel op de je reguliere slaapritme niet verstoord raakt. Verstoort dit je ritme, dan kun je beter alleen ’s nachts slapen. Het voordeel van slaap inhalen is dat je de slaapschuld verkleint, waardoor je totale slaaptekort verminderd wordt.
Slaap inhalen niet altijd voldoende
Uit onderzoek blijkt dat het inhalen van slaap gerelateerd is aan verschillende psychische problemen, zoals een verminderde geheugenfunctie, aandachtsstoornissen en zelfs depressies. Het ’s weekends bijslapen is helaas niet genoeg om alle nadelen van slaaptekort op te heffen. Hoewel het extra slapen het gevoel van vermoeidheid vermindert, is ondanks dat je concentratie nog steeds niet optimaal. Het verstoren van je slaapritme kan ook je biologische klok in de war brengen. Zo kan het bijvoorbeeld ervoor zorgen dat je zondagavond lastig in slaap valt.
Een slaapbuffer opbouwen, heeft dat zin?
Uit recent onderzoek is gebleken dat het opbouwen van een slaapbuffer mogelijk helpt tegen negatieve effecten van slaapschuld. Je kunt bijvoorbeeld een aantal nachten extra uren slapen om een drukke week die nog komt te compenseren. Dan bouw je geen slaapschuld op, maar een slaapbuffer.
Optimaliseer je slaap
Slapen draait niet alleen maar om de kwantiteit, maar ook om kwaliteit. Een ononderbroken slaap is beter dan een gefragmenteerde slaap. Regelmaat in je slaappatroon geeft het beste resultaat. Op tijd gaan slapen en vroeg opstaan zijn belangrijk voor een gezond ritme. Blootstelling aan vroeg daglicht heeft het positiefste effect op onze biologische klok, waardoor je weer makkelijker in je slaapritme valt.
Conclusie
Het is mogelijk om slaaptekort in te halen. Maar dit kan wel consequenties hebben voor je fysieke en mentale gezondheid. Een incidenteel slaaptekort is wel goed op te vangen, maar een structureel slaaptekort niet. De voorkeur gaat uit naar een slaapritme waarbij je op tijd naar bed gaat en uitgerust wakker wordt.
Lees ook:
Door slaaptekort krijgen we meer honger!
Verbeter je nachtrust; de effecten van Melatonine
Een betere nachtrust door je slaapkamer anders in te delen!