Hoeveel vergt jouw consumptie van moeder natuur
Als we praten over de ecologische voetafdruk, dan is het voor de meeste mensen in vage lijnen duidelijk waar het over gaat. Uit de bewoording kun je opmaken dat het iets te maken heeft met jouw persoonlijke effect op het ecologisch systeem. Toch is het vaak gokken waar het nou werkelijk over gaat, daarom gaan wij dit onderwerp uitlichten. Logischerwijs vereist jouw dagelijkse consumptie – het eten en drinken bedoelen we dan – een bepaalde inspanning van moeder natuur. Soms direct (denk aan gewassen en fruitteelt), soms indirect. Die laatste doelt dan op het effect van de vlees- en zuivelindustrie op de wereld en het milieu.
De ecologische voetafdruk wordt gemeten in hectare (10.000m2). Dit kan gebeuren per persoon, per land of product. Met deze voetafdruk spreekt men over een ‘stukje’ grond dat jij als persoon nodig hebt om bijvoorbeeld je voedsel te verbouwen, je huis te verwarmen, je afval te verwerken of te reizen. Het is de ruimte die nodig is om al die zaken te realiseren. In een ideale wereld zouden we per persoon ongeveer 4 voetbalvelden aan grond beschikbaar hebben (voetafdruknederland). Inmiddels zijn we die plek ontstegen en gebruikt de gemiddelde Nederlander maar liefst 12 voetbalvelden voor zijn consumptie. Kortom: we leven op aardig grote voet.
Het is niet enkel jouw levensbehoeften die hun neerslag kennen
Wat opvalt is het feit dat we in Nederland gemiddeld ver boven te wenselijk hoeveelheid grond gebruiken. Sterker nog, mondiaal zitten we boven het gemiddelde van 1,8 hectare. Bij de introductie van de ecologische voetafdruk in 1995, werd al snel duidelijk dat Nederlanders over het algemeen grootverbruikers zijn – in iedere zin van het woord. Er is in 2001 vastgesteld dat iedere bewoner op aarde recht zou hebben op 1,8 hectare aan ‘persoonlijke grond’. In 2010 produceerde het Living Planet Report een overzicht met de cijfers van wereldwijde ecologische voetafdrukken, gemeten over 2007. Destijds Nederland een gemiddelde toegewezen van 6,2 hectare (per persoon!). Dat is ruim 3 keer zoveel als het aanbevolen gemiddelde zes jaar eerder.
Zoals we hierboven aangaven is je ecologische voetafdruk een eindproduct van al je basale levensbehoeftes. Het reizen, je kleding, je eten en de verwerking van het afval dat je veroorzaakt. Uiteraard gaat dat allemaal gepaard met een bepaalde uitstoot en komen er dus de nodige broeikasgassen vrij. Volgens de Natuur en Milieufederaties wordt maar liefst de helft van jouw totale voetafdruk omgezet in broeikasgas-uitstoot. Als we dus alleen al kijken naar het cijfer van 2007, ruim 10 jaar geleden, dan kunnen we stellen dat onze persoonlijke broeikasgas-uitstoot immens is. Overigens wordt de broeikasgassen ook wel aangeduid als CO2eq. Dit wil niets anders zeggen dan ‘CO2 equivalent’ en duidt op een combinatie van onder andere methaan, lachgas en andere gassen.
Hoe verminder je je persoonlijke voetafdruk?
Om je persoonlijke ecologische voetafdruk minder aanwezig te laten zijn, zijn er tal van mogelijkheden die een positief effect hebben. Zoals je hierboven hebt kunnen lezen dragen er veel verschillende facetten bij aan de realisatie van een dergelijke voetafdruk. Het is niet alleen je voeding, het is niet alleen je manier van reizen – nee, alle fundamentele aspecten uit je dagelijks leven zijn van invloed. Dat lijkt in eerste instantie een schrikbarend feit, maar zo moet je ’t wat ons betreft niet bekijken. Tuurlijk, het is wel een moment om te realiseren dat wij mensen op gigantische wijze bijdragen aan vervuiling, maar het is juist de kunst om de vele aspecten aan te grijpen als potentiële kansen om er wat aan te doen.
Vaker op de fiets naar je werk – mits de afstand dat toelaat – is natuurlijk een hele eenvoudige manier om je brandstofuitstoot te verminderen. Ja, een fiets neemt ook productiekosten en -processen met zich mee, maar deze zijn veel minder zwaarwegend dat de dagelijkse brandstofuitstoot van je auto. Zoals we jullie in een vorig artikel al wisten te melden is het consumeren van zuivel ook een van de grootste boosdoeners van ons hedendaags leefpatroon. Probeer dus eens wat minder vaak yoghurt te eten of smeer je boterham met Becel margarine in plaats van roomboter bijvoorbeeld. Een plantaardige levensstijl kan hier sterk aan bijdragen.
Essentiële oliën en vetzuren voor een goede gezondheid
Gebruik producten die enkel natuurlijke eigenschappen kennen, zonder dierlijke invloeden. Eet groentes en fruit uit het seizoen (dus niet ingevlogen, want CO2) en verrijk jezelf met plantaardige vetten en oliën. Juist die laatste twee zijn in overvloed aanwezig in een kuipje Becel. Margarine wordt altijd vervaardigd van plantaardige oliën, maar de combinaties daarvan verschillen heel vaak. Becel kiest ervoor om de margarine te maken van zonnebloem-, koolzaad en lijnzaadolie. Hier zit veel Omega 3 en 6 in (onverzadigde vetzuren), deze houden het cholesterol-gehalte in ’t bloed op peil – een goede bijdrage voor een gezond hart.
Bovendien is het een goed voorbeeld van een alledaags product, dat men achteloos gebruikt, waar je een stap naar een betere gezondheid kunt maken. Becel is wat dat betreft heel erg gefocust op het produceren van milieu-vriendelijkere producten bestaande uit plantaardige eigenschappen. Het is niet alleen goed voor de wereld om je heen, maar ook voor je lichaam. Zoals gezegd dragen Omega 3 en 6 bij aan gezonde bloedvaten. Door het op peil houden van je cholesterol verminder je de kans op hart- en vaatziekten. Daarnaast draagt genoeg Vitamine E bij aan het behoud van spieren en ander weefsel – ook niet geheel onbelangrijk.
Traditionele voedselindustrieën zijn ‘groot-vervuilers’
Om maar even een beeld te schetsen: de internationale zuivelorganisatie IDF heeft uitgerekend dat de Nederlandse zuivelindustrie op jaarbasis 15,1 Mton (Megaton) aan broeikasgasuitstoot produceert. In Nederland wordt rundvlees en kalfsvlees gezien als bijproduct van de melkveehouderij. Iedere koe die 32.000 liter melk produceert, produceert ook 720 kilo aan vlees. Het consumeren van zowel vlees als zuivel heeft dus een groot effect op de uitstoot van deze ‘grootverbruikers’.
Overigens denkt men vaak dat enkel de vleesproductie van gigantische negatieve invloed is op het milieu, maar de keiharde cijfers bewijzen dat ook de zuivelindustrie een zware stempel drukt op milieuvervuiling. 1 kilo rundergehakt is op dit moment 2 keer zo belastend voor het milieu als 1 kilo kaas. Ware het niet dat er voor kaas maar liefst 510 liter water nodig is om 100 gram te produceren. als we dit gaan doorberekenen komen we dus uit op 5100 liter water voor 1 kilo kaas. Laat dat even bezinken: ‘slechts’ 1(!) kilo kaas kost 5100 liter water. Cijfers waar we ons toch echt van achter onze oren gaan krabben. Om nog maar te zwijgen over het effect van die kilo rundergehakt.
Een plantaardige levensstijl is aan te raden
Het moge duidelijk zijn met alle keiharde feiten hierboven: we zijn als ongeleide projectielen van moeder natuur gebruik aan het maken. Natuurlijk, het leven is goed zoals we het gewend zijn. Toch is het niet zo dat je met een bewustere levensstijl aan kwaliteit inlevert. Het is juist mooi om te zien dat met de kleine veranderingen die we hierboven hebben genoemd, al een redelijk effect teweeg kunt brengen. Probeer jezelf eens uit te dagen om op je voeding te letten. Beweeg iets vaker door te lopen of te fietsen en laat de auto of het openbaar vervoer links liggen. Zulke kleine wijzigingen in je dagelijkse doen en laten kunnen een groot effect hebben.
Hoe hard we ook zoeken, er is vooralsnog maar één planeet waar we vrij kunnen leven. De levensduur van deze planeet is door ons toedoen echter wel sterk verminderd en dat is beschamend. Juist die gedachte én het feit dat je gezondheid eronder te lijden heeft, zou genoeg moeten zijn om je aan te zetten tot verandering. Een drastische verandering van de een op de andere dag is niet nodig. Bewustwording en een beetje inzet daarentegen wel. Met minimale inspanning kunnen we allemaal net iets beter scoren. Daag jezelf uit om te kijken in hoeverre jij daarin kunt veranderen.
Dit artikel is tot stand gekomen in samenwerking met Becel